Can Kantar: Sektörü kuyuya attılar, nasıl çıkarılacağını bilen var mı ?

Bence yok.

Tam bir kaos ortamı. Durumu biraz özetlemekte fayda var.

Hükümet trafik sigortalarında fiyatlara müdahale etti. Yüzde 30-40 düşüreceğim dedi. “Bunu 1 Nisan’da baştacağım (1 Nisan şakası gibi) ve bu tarihten geriye dönük 1 yıl, sigortalılar gidip farklarını sigorta şirketlerinden geri alacaklar” denildi. Burada serbest piyasa koşullarından ödün verilmesi gerçekten önemli, hiçbir kesim Hükümetten böyle bir karar beklemiyordu. Bu alınan önlemin 2018’e kadar olması ve sonrasında eski serbest piyasa koşuullarına geri dönülecek olması çok anlaşılır gibi değil. Aslında anlaşılır, siyaset benim işim değil, hiç bu konulara girmek istemiyorum ama bunun bir referandum yatırımı olduğu çok açık görünüyor. Devletin trafik sigortalarındaki fiyatlara müdahale etme isteği bir yıldır konuşulan bir konu. Sayın Başbakan Binali Yıldırım ve Başbakan Yardımcısı Sayın Mehmet Şimşek daha çok yakın geçmişte fiyatların enflasyonun da eklenmesi ile 20-25 oranında düştüğünü, bunun yeterli olmadığını ama İngiliz modeli ve karakutu uygulaması ile bu oranın daha da düşürüleceğini açıkladılar. Şimdi ne oldu da  böyle bir ortamda bu karar alındı? Hadi böyle bir karar alındı, nasıl geriye dönük prim iadesi bunun içine katıldı? 17 milyon araç sahibine bu siyasi ortamda 100-200 TL bayram harçlığı gibi sigorta şirketlerine para dağıttırmanın mutlaka sebebini herkes tahmin ediyor.

Ben önce tüketiciyim

Ben belki kazancımı sigorta sektöründen sağlıyorum ama onun öncesinde bir tüketiciyim. Bu paralar herkes için önemli paralar. Bugün 300 TL promosyon alacak emekliler nasıl mutlularsa, aynı mutluluğu bir sigortalı olarak yaşayamıyorum. ‘Devletim bugün bu paraları verditti ama 2018’de eski sisteme dönüldüğünde sigorta şirketleri benim anamı ağlatacak’ diye düşünenler yok mu sanıyorsunuz?

Hızlı karar alındı

Bu konu ile ilgili birçok söylenti var. Bir kere sigorta şirketleri şokta. Hiç böyle bir karar beklemiyorlardı. Bu kararın Hazine’ye bile iletilmeden direkt Resmi Gazete’ye gönderildiği yönünde iddialar var. Hazine mutlaka bu konu ile ilgili bir ön çalışma yapmış ve Sayın Bakan’a göndermiştir. Sayın Bakan da bunu devreye sokmak için bugünü uygun görmüş. Anlaşılan bu. Şimdi Hazine yetkilileri, il il bütün basamaklarda tavan fiyatı belirlemek için geceli gündüzlü çalışıyorlarmış. Hatta ‘Üzerinde çalışıyoruz, buradan acentelere de bir sürpriz çıkabilir’ diye mavi boncuk dağıtıldığı da iddialar arasında. Hazine’nin de tam olarak ne yapacağını bilmediğini tahmin ediyorum. Bekleyip göreceğiz. Çok beklememiz gerekmeyecek.

Şirket-Hazine sıcak teması bugün

Sigorta şirketleri, olağanüstü toplandılar. Oradan çıkan sonuç, “Bekleyelim görelim. Hazine’deki bu sürece dahil olalım. Son duruma göre aksiyonumu belirleriz” olmuş. Son dakika bilgisi olarak şirket yetkilileri ile Hazine bugün bir araya geleceklermiş. İddia bu. Acentelere bakıyorum, ‘öldük bittik’ diyenler olduğu gibi, olaydan çok memnun olan, bu kararın acentelerin geleceği olarak görülmesi gerektiğini söyleyen acente ve Acente Dernek Başkanı var.

Sektörü SAİK ele vermiş!

Diğer taraftan fiyatların gerçekten  yüzde 10-15 oranlarında düşürülmediğini, gerçek fiyat gerilemesinin yüzde 5 olduğunu ve bu nedenle Hazine’nin tarife sistemine geçmesi gerektiğini ima eder görüşü Rekabet Kurumu’na bildiren bir kurum yetkilisi var. O da SAİK yetkilisiymiş. Raporda SAİK Yetkilisi diye geçiyor, herhalde Başkan olmalı. Yani fiyatların düşürülmediğini, vatandaşların kandırıldığını Rekabet Kurumu’na SAİK yetkilisi ispiyon etmiş. Muhtemelen, bu rapor Sayın Mehmet Şimşek’e verildi. Sayın Bakan baktı acenteler bile trafik sigortalarındaki fiyatları yüksek buluyor, ‘müdahale edeyim’ demiş herhalde. Yani fiyatlar yükselince bizim prim üretimi fazla arttı, gelirimizi nasıl azaltabiliriz deyip Rekabet Kurumu’na böyle bir görüş bildirmiş SAİK yetkilisi. Anlaşılır gibi değil. Sayın Bakan yüzde 15-20 düştü diyor, SAİK yetkilisi ‘o kadar değil, en fazla yüzde 5 düştü, inceleyin SBM verilerini’ demiş. Vallahi ben raporun yalancısıyım.

Şimdi sizlere veya bu yönetmeliği çıkaracak kişiler veya sektör yetkilileri şu merak edilen soruları cevaplayabilirler mi?

DEVLET

Bu prim iadeleri geçen seneyi kapsarsa, ödenen vergiler, SGK’ya aktarılan, Trafik Fonu’na aktarılan,  Güvence Hesabı’na yatırılan paralar ne olacak?

13 milyar TL trafik primi kesildiyse sektör bunun yüzde 20’sini iade etse buna denk gelen devlet iadesi 700 milyon TL kaba hesapla. Yani devletimiz bu kararı alırken 700 milyon TL’den de vazgeçmiş oluyor

Şimdi bu prim iadeleri hangi basamaktaki, hangi fiyata göre yapılacak. Aynı basamakta en düşük fiyata poliçe kesenden yüzde 20’mi mi iade edilecek. Böylece en düşük teklifi vererek poliçe kesen şirket cezalandırılmış olmayacak mı?  Belki de bu şirket en alt kar marjı hatta kafa kafaya sadece iş yazmak için bu teklifi vermişti, şimdi yüzde 20-30 zarar etmiş olmayacak mı? Devletin istediği gibi uygun fiyatla poliçe kesen cezalandırılmış olmayacak mı?

Aynı basamak araçta iki faklı şirketten poliçe kestirmiş kişi biri 500, biri 800 TL’ye poliçe yaptırmışsa 800 TL’ye poliçe kestirene 160 TL, 500 TL’ye poliçe kestirmiş olana 100 TL prim iadesi vermek haksızlık olmayacak mı?

Yeni tavan fiyatlar hangi fiyata göre belirlenecek? En alttan mı en üstten mi ya da ortalamasından mı yüzde 30 düşürülerek hesaplanacak. Burası da en çok merak edilen bölüm.

SİGORTA ŞİRKETLERİ

Son alınan karar ile bilançosu onaylanmış, vergisinin ilk taksidini ödemiş, ödeyecek sigorta şirketlerinin sermayelerinden yüzde 20-30 para çıkmış olmayacak mı?

Geriye dönük bu tip uygulamaları, yaptırımları gören sigorta veya farklı sektörlerden Türkiye’de yatırım yapmaya gelmeyi düşünen yabancı şirketlere kötü bir örnek olmayacak mı?

Bu olay sigorta şirketlerince mahkemeye, Danıştay’a gittiğinde, bu kadar eşitsizlik içerdiği iddia edilmesi nedeniyle bir yürütmeyi durdurma kararı çıkar mı?

Bu ödemeler 2017 bilançolarına zarar olarak yazıldığında, şirketlerin 2018’de fiyatların tekrar serbest bırakılması sonrası sigorta şirketlerinin zararı telafi etmek için ne gibi yol izleyeceğini tahmin eden yok mu?

SİGORTA ACENTELERİ’ne

Bu durumdan memnun olan acente ve dernek başkanlarına bir sorum yok. Onlar komisyonlarda taban fiyat uygulamasını bekliyorlar ki, onun da acentelik mesleğini tam olarak bitireceğini kestiremiyorlar. Bence tam bir tabutta röveşata olur diye düşünüyorum. Hele hele böyle bir ortamda.

Geçtiğimiz sene fiyatlar artmasına rağmen düşen komisyonlara rağmen acentelerin gelirlerinin arttığı biliniyor. 1 milyar TL prim ödenmiş görünüyor. Şimdi bu uygulama ile trafik kesenlerin komisyonlarından yüzde 20’yi sigorta şirketleri geri isteyecek. İyi de poliçe kendisinden kesilmediyse yani iş paylaşımı yapıldıysa bu komisyonların geri istenmesi, işi karakola kadar götürür.

Acenteler, geçtiğimiz yıl kestikleri trafik poliçesi primlerinden bir bölümünü şirketlere iade ettiler. Acenteler bu yıl aynı geliri elde edemeyecek. Artı bir de komisyonlar düşürülürse vay haline acentelerin.

Bankalar şubelerinde kestikleri poliçelerinden bu iadeleri nasıl yapacaklar? Bu da başka bir soru işareti.

Bu soruları birileri cevaplarsa bana mutlu olurum.

Yine bilip bilmeden yazı yazdım, hariçten gazel atıp, yorum yaptım. Ne yapayım, akıllanmıyorum. Sektör uçurumun kenarında…